Ηχοτοπία των Πρεσπών*.

Θεόδωρος Λώτης
Επ. Καθηγητής – Τ.Μ.Σ.Ι.Π.

Σύνοψη.

Η παρούσα ανακοίνωση αναφέρεται στη σύνθεση ηχοτοπίων και στην καταγραφή επιλεγμένων ηχοτοπίων των Πρεσπών. Στο πρώτο κεφάλαιο εξετάζεται γενικότερα η σύνθεση ηχοτοπίου, οι αρχές που τη διέπουν αλλά και η υπέρβασή τους. Παρουσιάζονται απόψεις πρωτεργατών συνθετών ηχοτοπίων και αναλύονται κριτικά οι θέσεις τους. Στο δεύτερο κεφάλαιο παρουσιάζονται τα επιλεγμένα ηχοτοπία των Πρεσπών τα οποία ηχογραφήθηκαν κατά τη διάρκεια ηχητικών περιπάτων. Αναφέρονται τα κριτήρια με τα οποία έγινε η επιλογή των ηχοτοπίων και οι κατηγορίες στις οποίες αρχειοθετήθηκαν. Τέλος, παρουσιάζεται ακροθιγώς η δομή και το λογισμικό που χρησιμοποιήθηκε για έναν αυτοσχεδιασμό βασισμένο στις ηχογραφήσεις των ηχοτοπίων των Πρεσπών.

Εισαγωγή.

Ο όρος “ηχοτοπίο” παραπέμπει σε δύο προσεγγίσεις. Η πρώτη αφορά στην πιστή και δημοσιογραφική καταγραφή και αναπαραγωγή ηχοτοπίων για λόγους ιστορικούς, περιβαλλοντικούς, ερευνητικούς, ψυχαγωγικούς κτλ. Σε αυτήν, το καταγραφικό μέσο, το μικρόφωνο, παγιώνει έναν απεικονιστικό ρεαλισμό. Η αναπαραγωγή του ηχοτοπίου ταυτίζεται με την καταγραφή του γιατί καμία δραματική επεξεργασία που αλλοιώνει το ηχητικό περιεχόμενο δεν παρεμβάλλεται στο ενδιάμεσο . Ο καταγεγραμμένος χώρος παραμένει ανεκδοτολογικός. Ο παρατηρητής (μικρόφωνο) απλώς ακούει και ο αφηγητής (ηχεία) απλώς περιγράφει. Η δεύτερη προσέγγιση σχετίζεται με μια περισσότερο ελεύθερη θεώρηση και περιλαμβάνει τη σύνθεση μουσικών έργων, τις ηχητικές εγκαταστάσεις, τους ηχητικούς περιπάτους για ακρόαση κα. Εδώ η καταγραφή είναι εκούσια, το μικρόφωνο εστιάζει σε επιλεγμένους ήχους του ηχοτοπίου, ο περιγραφικός χαρακτήρας απουσιάζει και το ηχοτοπίο μετατρέπεται σε συνειδητή και υποκειμενική άποψη, σε προσπάθεια κατανόησης και ερμηνείας του ηχητικού περιβάλλοντος. Τόσο μεθοδολογικά όσο και αισθητικά οι δύο αυτές προσεγγίσεις προσφέρουν διαφορετικές απεικονίσεις, λιγότερο ή περισσότερο ρεαλιστικές, της αντίληψής μας για τον ηχητικό κόσμο. Στην παρούσα ανακοίνωση θα μας απασχολήσει η δεύτερη προσέγγιση: τα ηχοτοπία των Πρεσπών δεν καταγράφησαν για αρχειακούς λόγους και η προσέγγιση της ομάδας μας σε αυτά υπήρξε προσωπική, διαισθητική και ενθουσιώδης, κάθε άλλο παρά αντικειμενική.

Το ηχοτοπίο των Πρεσπών λώτης