Υπερήρωες με μαγιό.

Έχεις αναρωτηθεί ποτέ τι κάνει ο superman στον ελεύθερο χρόνο του; Πως περνάει ο spiderman τις ώρες του, όταν δεν πετάει από κτίριο σε κτίριο; Τι κάνει ο πλούσιος batman όταν δεν σώζει το Γκόθαμ Σίτυ; Η catwoman κοιτάζει βιτρίνες με παπούτσια; Πηγαίνουν οι σούπερ ήρωες διακοπές; Αγοράζουν μαγιό; Πίνουν το ποτό τους στην παραλία ή προτιμούν το κέντρο της πόλης;

Από τους ήρωες του Ουώλντ Ντίσνεϊ και τον Τεν-Τεν του Ερζέ, έως τους υπερήρωες της δεκαετίας του ’60 και της Αμερικάνικης Marvel, όλοι οι «κομιξάδες» παρακάμπτουν επιμελώς την καθημερινότητα των χαρακτήρων τους. Με άλλα λόγια επιλέγουν αξιωματικά οι ίδιοι μόνο τις ιστορίες εκείνες που τους ξεχωρίζουν από τους κοινούς ανθρώπους, που τους μεγαλώνουν στα μάτια μας, και που αυτόματα τους κάνουν υπερασπιστές του καλού. Είναι όμως οι υπερήρωες των κόμικς μόνο αυτό;

Ο Διονύσης Φάκος, απόφοιτος του 2014 της Σχολής Καλών Τεχνών της Φλώρινας, επιμένει πως οι σούπερ ήρωες έχουν ελεύθερο χρόνο, κάνουν τα ψώνια τους στο supermarket, βλέπουν τηλεόραση και πίνουν το καφεδάκι τους στο διπλανό τραπέζι. Ζουν ανάμεσά μας και κάνουν κι αυτοί τις καλοκαιρινές διακοπές τους όπως εμείς. Αν δεν τον πιστεύεις, μπορείς να κάνεις μια βόλτα από τη στοά της αγοράς στη Φλώρινα. Από τις 15 έως και το τέλος Αυγούστου όλοι οι χαρακτήρες που θαύμασες ή και θαυμάζεις στα κόμικς, ακόμα πίνουνε το καφεδάκι τους στη σκιά.  [ Χ. Σ. ]

Η εικαστική εγκατάσταση των έργων του Διονύση Φάκου προτείνονται στον εικαστικό Αύγουστο της πόλης της Φλώρινας ως μια δυνητική συνθήκη της πραγματικότητας. Τα πρωτότυπα σχέδια του κρεμιούνται από σχοινιά σε μια γωνιά της Στοάς Σπυράκη, όπως κάποτε οι περιπτεράδες άπλωναν τα προς πώληση κόμικς. Στην τρέχουσα ―των απλωμένων εικόνων― πρόταση, οι super heroes κρεμάμενοι, όπως ηρωικά πετάνε, ατονούν την ενεργοβόρα δράση τους αλλά εμφανώς και πολύ χονδροειδώς υπάρχουν στην καθημερινότητα. Το δυνητικό τείνει να ενεργοποιηθεί, χωρίς εντούτοις να έχει περάσει στην πραγματική ή τυπική συγκεκριμενοποίηση. Το δέντρο είναι δυνητικά παρόν μέσα στον σπόρο. Δυνητικότητα και εν ενεργεία ύπαρξη είναι δυο διαφορετικοί τρόποι του Είναι.

«Χρειάζεται εδώ να εισαγάγουμε μια διάκριση μεταξύ δυνατού και δυνητικού, την οποία έφερε στο φως ο Gilles Deleuse στο Διαφορά και επανάληψη. Το δυνατό είναι ήδη πλήρως συγκροτημένο αλλά παραμένει στην περιφέρεια της πραγματικότητας. Το δυνατό θα πραγματοποιηθεί χωρίς να αλλάξει τίποτα από τους προσδιορισμούς ή τη φύση του. Πρόκειται για ένα πραγματικά λανθάνον και φαντασματικό. Το δυνατό είναι όπως και το πραγματικό: δεν του λείπει παρά η ύπαρξη. Η πραγματοποίηση ενός δυνατού δεν είναι δημιουργία με το πλήρες νόημα αυτού του όρου, επειδή η δημιουργία συνεπάγεται επίσης την καινοτόμο παραγωγή μιας ιδέας ή μιας μορφής. Η διαφορά μεταξύ δυνατού και πραγματικού είναι συνεπώς καθαρά λογική» (Pierre Levy, Δυνητική πραγματικότητα, σελ. 22, 1^η παρ., εκδόσεις Κριτική)

Στην περίπτωση του Φάκου η διαφορά μεταξύ υπερηρωισμού και καθημερινότητας εντοπίζεται σε γεγονότα καθημερινά, το ξύρισμα, τα ψώνια, τον έρωτα, ως συμβάντα δυνητικά, θεωρώντας τον υπερηρωισμό ως πραγματικότητα. Οι ήρωες βγαίνουν από την πραγματικότητα τους όταν είναι καθημερινοί. Οι ήρωες βιώνουν [εργάζονται] δυνητικά τον ηρωισμό τους ως την καθημερινότητα εν ενεργεία φάση, ενώ εμείς ως καθημερινοί πρέπει να εργαζόμαστε δυνητικά την καθημερινότητα ως ηρωική εν ενεργεία φάση. Κάθε οντότητα λειτουργεί τις δυνητικότητές της: ένα συμβάν, την αποφασιστικότητα, την αναγκαιότητα λύσεων που τη ζωογονούν, τα προβλήματα που την κινητοποιούν, συνιστούν ένα ουσιώδες τμήμα των προσδιορισμών που το συναποτελούν. Αυτή η εν ενεργεία φάση, η ενεργοποίηση είναι δημιουργία, επινόηση μιας μορφής με αφετηρία και στόχευση δυνάμεων και σκοπών. Μέσα σε ένα προκαθορισμένο σύνολο δυνατοτήτων οι υπερήρωες χρειάζονται την καθημερινότητα ως μια δυνητική φάση συγκρότησης των απελεύθερων πράξεών τους. Η μικροαστικότητα της καθημερινότητας χρειάζεται την ηρωικότητα ως μια δυνητική στόχευση απελευθερωτικών πράξεων. Συνειδητοποιείστε τη δυνητικότητα της ζωής και η συμμετοχή σας σε μια οντολογική ζωή είναι η ενάγουσα δύναμη αυτοδημιουργίας και ενανθρωπισμού.

Οι τρεις δυνητικοποιήσεις που παρήγαγαν το ανθρώπινο ον είναι οι γλώσσες ως δυνητικοποίηση του παρόντος, του εδώ και τώρα, η τεχνική ως δυνητικοποιήση των πράξεων, των ενεργειών του σώματος και του φυσικού περιβάλλοντος και, τέλος, το συμβόλαιο ή τη συμφωνία που δυνητικοποιεί τις κοινωνικές σχέσεις: δηλαδή τη βία. Μόνο η τέχνη από τις δυνητικές επινοήσεις του ανθρώπου αποτελεί την δυνητικοποίηση της δυνητικότητας. Ανήκει στο πεδίο της γλώσσας για αυτό και δεν την κατηγοριοποιούμε. «Η δυνητικότητα είναι ένας πόλεμος ενάντια στην ευθραυστότητα, στην οδύνη, στη φθορά. Αναζητώντας ασφάλεια και έλεγχο επί των πραγμάτων επιδιώκουμε το δυνητικό, επειδή μας οδηγεί προς οντολογικές περιοχές, που οι συνήθεις κίνδυνοι δεν μπορούν να αγγίξουν. Η τέχνη θέτει ερωτήματα σ’ αυτή την τάση και συνεπώς δυνητικοποιεί τη δυνητικοποιήση, επειδή επιζητεί ταυτόχρονα μια διέξοδο από το εδώ και τώρα, καθώς και την έξαρση των αισθήσεων». (Pierre Levy, Δυνητική πραγματικότητα, σελ. 103, 2^η παρ. εκδόσεις Κριτική)  [Χ.Κ.]

Χρήστος Σκούρτης – Χάρης Κοντοσφύρης

Φωτογραφικό υλικό και εικονογραφημένο κείμενο στους Φλώρους εικαστικούς

Η έκθεση του Διονύση Φάκου θα διαρκέσει πέραν  του Αύγουστου των καλλιτεχνών  μέχρι τον Σεπτέμβριο στην Στοά Σπυράκη, ώρες λειτουργίας καταστημάτων στοάς.