Δελτίο Τύπου

Φοιτητές και απόφοιτοι του Τμήματος Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας παρουσιάζουν έργα τους στο Αρχαιολογικό Μουσείο Φλώρινας, μετέχοντας στο διάλογο του παρόντος με το παρελθόν, καθώς πραγματεύονται και ανασκευάζουν αρχαίους μύθους, χρησιμοποιώντας σύγχρονα εικαστικά μέσα, θέτουν ερωτήματα για τις αρχές και τα όρια της ανθρώπινης δράσης, μελετούν τεχνικές της αρχαιότητας, αποτυπώνουν στοιχεία από το αρχιτεκτονικό περιβάλλον της πόλης.

Στην έκθεση παρουσιάζουν έργα οι: Νίκος Δέδες, Ελένη Ζαμπούνη, Μαρία Θεοφίλου, Βασίλης Καραμπίνης, Γιώργος Κεβρεκίδης, Ειρήνη Μώρου, Ομάδα ΕΝ ΦΛΩ, Αλεξάνδρα Πασιλέκα, Σεβαστή Πέσχου, Ελένη Σάτκα, Ευαγγελία Τεντoλούρη, Αλέξανδρος Τσαντίδης, Αλέξανδρος Τσούγης, Ναταλία Χριστοφίδου. Τα ψηφιδωτά προέρχονται από το αρχείο του Εργαστηρίου Εκκλησιαστικών Tεχνών

Επιμέλεια έκθεσης: Ζωή Γοδόση με τη σύμπραξη της Χρυσούλας Βοσκοπούλου και του Χάρη Κοντοσφύρη.

Ομάδα εργασίας φοιτητών και αποφοίτων: Καλλιάνθη Βογδοπούλου, Βασίλης Καραμπίνης, Ειρήνη Μώρου, Ελένη Σάτκα.

Διάρκεια έκθεσης: 27 Σεπτεμβρίου – 13 Οκτωβρίου2013

Ώρες λειτουργίας: 8.30-15.00 (εκτός Δευτέρας)

Τηλέφωνο επικοινωνίας: 23850 28206

Αναζητώντας τα πρόσωπα του χρόνου

Κάθομαι και ρεμβάζω. Επιθυμίες κ’ αισθήσεις

εκόμισα εις την Τέχνην – κάτι μισοειδωμένα,

πρόσωπα ή γραμμές·  ερώτων ατελών

κάτι αβέβαιες μνήμες. Ας αφεθώ σ’ αυτήν.

Ξέρει να σχηματίσει Μορφήν της Καλλονής·

Σχεδόν ανεπαισθήτως το βίον συμπληρούσα,

Συνδυάζουσα εντυπώσεις, συνδυάζουσα τες μέρες.

Κ. Καβάφης, «Εκόμισα εις την τέχνην»

Η  τέχνη λειτουργεί ως καταφυγή και πηγή αισθητικής απόλαυσης, σύμφωνα με το ποίημα του Καβάφη, αλλά  παράλληλα συμπληρώνει, έστω και «ανεπαισθήτως», το βίον, «συνδυάζουσα εντυπώσεις, συνδυάζουσα τες μέρες», καθώς ανακαλεί μνήμες, επεξεργάζεται βιώματα, παίρνει θέση απέναντι σε γεγονότα. Το έργο τέχνης αποτυπώνει τον συμπυκνωμένο χρόνο της γνώσης και της εμπειρίας του καλλιτέχνη· ό, τι, δηλαδή, έχει αποκομίσει, ως βίωμα και μαθητεία αλλά και ό, τι έχει διανοηθεί ή όραματιστεί για τον τρόπο με τον οποίο αυτό θα λειτουργήσει στην κοινωνία σε έναν ορισμένο χρόνο. Σε αυτή τη σύνθετη διαδικασία της αποτύπωσης των πνευματικών διεργασιών με  υλικά μέσα, έρχεται αναπόφευκτα σε ένα διάλογο με τα «πρόσωπα του χρόνου», μελετώντας την προϋπάρχουσα εικαστική παράδοση, πραγματώνοντας το έργο του στο παρόν, συνεχίζοντας με την προσωπική ερμηνεία της πραγματικότητας το δρόμο προς το μέλλον.

Στα έργα των φοιτητών και αποφοίτων του Τμήματος Εικαστικών & Εφαρμοσμένων Τεχνών του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας, που παρουσιάζονται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Φλώρινας με την ευκαιρία της συμμετοχής του Τμήματος στις εκδηλώσεις της ΚΘ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων για τις Ευρωπαϊκές Ημέρες Πολιτιστικής Κληρονομιάς 2013, αποτυπώνεται αυτή η τρισυπόστατη σχέση του έργου τέχνης με τις εκδοχές του χρόνου.

Στο έργο της Ναταλίας Χριστοφίδου ( Όρια και Ελευθερία)  μέσα από τη διπλή εικόνα στις δύο όψεις του υφάσματος γίνεται αναφορά στα όρια που επιβάλλονται από βιολογικούς και κοινωνικούς παράγοντες στην ανθρώπινη δράση, αλλά και στην προσπάθεια για δημιουργία, που είναι, τελικά, η ύψιστη υπέρβαση με δεδομένο το θάνατο, το αναπότρεπτο τέλος, ως αμετάκλητο όριο.

Αυτή η προσπάθεια του ανθρώπου να δημιουργήσει, όχι μόνο έργα τέχνης, αλλά έργα που αρθρώνουν τη ζωή του μέσα στον ιστορικό χρόνο, αποτυπώνεται και στα ιχνογραφήματα (frottage) της Ομάδας ΕΝ ΦΛΩ. Τα χάρτινα εξάγωνα και πεντάγωνα είναι αποτυπώσεις από τις ξύλινες μήτρες που απαρτίζουν τη σφαίρα, που χρησιμοποιήθηκε σε δράσεις  της ομάδας με τον τίλτο ΣΙΣΥΦωΣ. Με εύγλωττη την αναφορά στον αρχαίο μύθο η σφαίρα διέγραψε διαδρομές σε περιοχές που σημαδεύτηκαν από ιστορικά γεγονότα (Αθήνα, Κρήτη, Ελευσίνα, Θεσσαλονίκη),  τόπους όπου παίχτηκε το δράμα της βασανιστικής πορείας των ανθρώπων (προσφύγων, άστεγων, διωκόμενων) στο παρελθόν, ένα δράμα που συνεχίζεται και στο παρόν κάτω από διαφορετικές ιστορικές συνθήκες. (Για την Ομάδα ΕΝ ΦΛΩ: enflo-art.blogspot.com)

Οι κροκάλες -λιθάρια που μαζεύτηκαν από την κοίτη του ποταμού, σμιλεμένα από το νερό- είναι ένα αντίβαρο για τη ροή που δημιουργείται από τα κόκκινα νήματα που σημαδεύουν τη λευκή απαλή επιφάνεια της τσόχας στο έργο της Ελένης Ζαμπούνη, Επιστροφή στην πηγή. Το έργο υποβάλλει την ιδέα μιας επιστροφής στην αρχή της βιολογικής ύπαρξης με το κόκκινο χρώμα του νήματος της ζωής ή της πορείας της πολιτισμικής εξέλιξης του ανθρώπου, καθώς τα λιθάρια ήταν στην αρχή της τα πρώτα εργαλεία που βοήθησαν στην επιβίωσή του.

Στην αίθουσα με τις επιτύμβιες στήλες οι οκτώ  πεταλούδες της Αλεξάνδρας Πασιλέκα, θυμίζουν την ταύτιση της πεταλούδας με την ψυχή, κάνοντας ένα σχόλιο για τις μεταφυσικές αντιλήψεις και τους παρηγορητικούς λόγους στους οποίους κατέφυγαν οι άνθρωποι όλες τις εποχές, προσπαθώντας να νικήσουν το φόβο του θανάτου. Αν και ο θάνατος απομακρύνει οριστικά τα πρόσωπα, η αποτύπωση στα επιτύμβια ανάγλυφα διατηρεί, έστω και με υποτυπώδη τρόπο, τη μορφή τους. Η αναπαράσταση μορφών σύμφωνα με τη βυζαντινή τυπολογία στα χαρακτικά του Νίκου Δέδε  παραπέμπουν στην ανθρώπινη και ιστορική διάσταση των προσώπων μέσα στο χρόνο.

Οι αρχαίοι ελληνικοί μύθοι αναφέρονται σε θεμελιώδεις καταστάσεις της ανθρώπινης ύπαρξης, γι αυτό και οι σύγχρονοι καλλιτέχνες πολλές φορές τους επαναδιαπραγματεύονται με αναθεωρητική ή ανατρεπτική διάθεση. Στα έργα της Ελένης Σάτκα, που με την τοποθέτησή τους συνδιαλέγονται στενά με τα εκθέματα του Μουσείου, ο Ήφαιστος παρουσιάζεται με βλέμμα πύρινο από οργή για την προδοσία της Αφροδίτης και του Άρη. Η εικόνα των δύο εραστών είναι αποτυπωμένη στο σώμα του, καθώς η ζήλεια τον έχει καταλάβει. Ο πανίσχυρος, αλλά και κάτισχνος, Δίας προσφέρει έναν ξεπουπουλιασμένο πετεινό, απατηλό δώρο, στην απεγνωσμένη του προσπάθεια  να προσελκύσει τους θνητούς. Η Άρτεμη, η σκληρή θεά του κυνηγιού απομακρύνεται από τα ανθρώπινα βυθισμένη στη φύση, ταυτίζεται με το ιερό της ελάφι και αρχίζει να παίρνει τα χαρακτηριστικά του. Η Πανδώρα, η πρώτη γυναίκα, ελκυστική και πανούργα ή άλλο ένα δόλιο μέσο των θεών για την παγίδευση των θνητών, κάνοντας το νεύμα της σιωπής, θέλει να αποκρύψει την ολέθρια πράξη της. Το Πιθάρι όμως βρίσκεται εδώ. Στις φωτογραφίες του Βασίλη Καραμπίνη (Το Κουτί της Πανδώρας), ανοίγει -κάνοντας εμφανή την αφηγηματική διάσταση του χρόνου στα έργο τέχνης- και σιγά- σιγά ξεχύνονται από μέσα του όλα τα δεινά: αρρώστιες, καταστροφές, πόλεμοι, μίση και πάθη, αφήνοντας στο εσωτερικό του μόνο την ελπίδα.

Αν η ιστορία παρουσιάζεται ως αφήγημα βασισμένη στα γραπτά τεκμήρια, τα υλικά αντικείμενα, όταν σώζονται αποσπασματικά, δηλώνουν τις σκοτεινές περιοχές που υπάρχουν στη γνώση μας για το παρελθόν. Η ανάδυση των προσώπων, στα έργα των φοιτητών από το Αρχείο Ψηφιδωτού του Εργαστηρίου Εκκλησιαστικών Τεχνών, από το μερικά σωζόμενο ψηφιδωτό της ρωμαϊκής έπαυλης φέρνουν στο φως και πάλι το θέμα της ανθρώπινης ύπαρξης και της ιστορικής της διαδρομής. Τα ίχνη αυτής της διαδρομής είναι αποτυπωμένα στο δομημένο περιβάλλον της πόλης, όπως φαίνεται στα αρχιτεκτονικά σκίτσα των φοιτητών (Μαρία Θεοφίλου, Γιώργος Κεβρεκίδης, Σεβαστή Πέσχου, Ευαγγελία Τεντολούρη, Αλέξανδρος Τσαντίδης, Αλέξανδρος Τσούγης) από το μάθημα  της Ρυθμολογίας.

Τα πρόσωπα του χρόνου διακρίνονται στα έργα της έκθεσης μέσα από τις αναζητήσεις των φοιτητών και των αποφοίτων που ερευνούν, δίνοντας το δικό τους στίγμα και αφήνοντας το δικό τους ίχνος  στην πορεία μέσα στο χρόνο.

Ζωή Γοδόση

Επίκουρη καθηγήτρια (υπό διορισμό)

Τμήμα Εικαστικών & Εφαρμοσμένων Τεχνών – Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας

{gallery}arxaiologikosep13{/gallery}